#Казахстан #ХөдөөАж ахуй #ТариаламжийнТөрөнгөөрүүлэлт #ТостойУрьсал #ТэжээлийнТариал #ТогтвортойХөдөөАж ахуй #БүсийнХөгжил #ТариалангийнШахинТохируулга #ХөдөөАж АхуйнБодлого #БайгальОрчныТогтвортой
Казахстаны хөдөө аж ахуйн салбарыг өөрчлөхийн тулд Ерөнхий сайдын орлогч Серик Жумангарин саяхан газар тариалангийн төрөлжүүлэх санаачилгын хэрэгжилтийг үнэлэв. 2024 оны улиралд тус улсын газар тариалангийн ландшафт томоохон өөрчлөлтийг авчирч, нийт тариалалтын талбай 23.9 сая га байхаар төлөвлөж байгаа нь өмнөх оныхоос 115.6 мянган га-аар багассан байна.
Удахгүй болох газар тариалангийн улиралд улаан буудайн тариалалт 439.2 мянган га, арвайн тариалалт 129.5 мянган га-аар буурах төлөвтэй байна. Харин эсрэгээрээ тосны ургамлын тариалалтыг 414.7 мянган га, тэжээлийн ургамлын тариалалтыг 96.4 мянган га-аар нэмэгдүүлэх стратегийн зорилт байна. Энэхүү шилжилт нь газар тариалангийн хуваарилалтыг оновчтой болгож, хөдөө аж ахуйн бүтээмжийг улс даяар нэмэгдүүлэх зорилготой юм.
Хөвөн (16 мянган га), цагаан будаа (6.4 мянган га) зэрэг ус их шаарддаг тариалангийн талбайг бууруулахаар төлөвлөж байгаа нь газар тариалангийн тогтвортой практикийг хэрэгжүүлэх амлалтыг харуулж байна.
Акмолинск мужид улаан буудайн тариалалт их хэмжээгээр буурах төлөвтэй байгаа бөгөөд 251.3 мянган га талбайг тосны ургамалд шилжүүлж, тариалалтын талбайг 198 онд 2023 мянган га-аас 400 онд 2024 мянган га болгон нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж байна. Үүний нэгэн адил, Костанай, Хойд Казахстан зэрэг бүс нутгууд. Абай, Павлодар хотууд тосны ургамал тариалах талбайгаа өргөтгөхөд бэлэн байна.
Ерөнхийдөө 2024 онд Казахстанд тосны ургамлын тариалалтад хамгийн их газар нутгийг Хойд Казахстан (751 мянган га), Костанай (746 мянган га), мөн Акмолинск мужид өргөтгөхөөр төлөвлөж байна. Зүүн Казахстанд тосны ургамлын тариалалт мэдэгдэхүйц нэмэгдэж, 219 мянган га-д хүрч, 9 оноос 2023 мянган га-аар нэмэгдэнэ.
Зах зээлийн эрэлт хэрэгцээ, боловсруулах хүчин чадалтай уялдуулан Алма-Ата, Жетису мужуудад эрдэнэ шишийн тариалалтыг 15 мянган га-аар бууруулах санаачилга дэвшүүлсэн. Энэ бууралт нь өндөр ач холбогдолтой нэн тэргүүний үр тариаг өргөжүүлэхэд түлхэц болно. Орон нутгийн хөдөө аж ахуйн чадавхи, дэд бүтцэд тулгуурлан тосны ургамлын тариалалтыг нэн тэргүүнд эрэмбэлэх бүс нутгийн захиргааг чадавхжуулахад онцгойлон анхаарч байна.
Түүнчлэн сүүний салбарын өсөлт, мал аж ахуйн хөгжилд нэн шаардлагатай тэжээлийн баазыг бэхжүүлэхийн тулд 96.4 мянган га талбайд тэжээлийн тариалангийн талбайг нэмэгдүүлэхээр хамтран ажиллаж байна.
Мөн чихрийн нишингэ зэрэг нийгмийн ач холбогдол бүхий таримал ургамлын тариалалтыг 13.3 мянган га-аар нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж, тариалалтын талбайг 26.3 мянган га-д хүргэх зорилт тавин ажиллаж байна. Төрөөс чихрийн нишингэ үйлдвэрлэгчдэд иж бүрэн дэмжлэг үзүүлж, тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж худалдан авахад татаас олгох, нөхөн олговрыг нэмэгдүүлэх зэрэг арга хэмжээг авч байгаа.
Бордооны ашиглалтыг сайжруулах, хөдөө аж ахуйн салбар дахь авлигын эрсдэлийг бууруулахын тулд нөөцийн үр ашигтай удирдлага, ил тод байдлыг онцолж, урьдчилгаа татаас олгох механизмыг хэлэлцэж байна.